Sosyal Hizmet Mesleği

Sosyal Hizmet Alanları

Sosyal Kaynak
Bilgiler

     

 

 

 

Veli YALÇIN

Sosyal Hizmet Uzmanı / Yazar

veya0927@gmail.com

 




SOSYAL HİZMETİN TARİHİNDEN BİR KESİT
SOSYAL HİZMET SEN’in ÖYKÜSÜ

 

 
      
           Geçmişten bugüne unutkan bir toplumuz. Gerek toplumsal yaşamımızda olsun gerekse kişisel hayatımızda olsun bu böyle. Biz birçok olayı unuttuk. Bunu da unutur muyuz? Bilmiyorum.
Toplumsak hafızamızın her geçen gün yok olduğu, her şeyin çok hızlı tüketildiği günümüzde “değişim” sihirli bir güce sahip görünüyor. M.Ö. 535-475 yılları arasında Anadolu’da, Efes’te yaşamış filozof Herakleitos’un dediği gibi, “Değişmeyen tek şey değişimin kendisidir”. Değişim bir doğa ve toplum yasasıdır yani yaşamın vazgeçilmez gerçeğidir.
           Geçmişte ne olduğu bilmeksizin içinde yaşadığımız günü ve yarına dair sonuçları tahmin etmek de mümkün değildir.

          Türkiye’de sosyal hizmetin kuruluşu Himaye-i Etfal Cemiyeti (Himayeye Muhtaç Çocuklar)’ne dayanmaktadır. Himaye-i Etfal Cemiyeti, II. Meşrutiyet döneminde kurulan “Darüleytamlar”ın (şehit çocuklarına bakmakta) yetersiz kaldığı görülünce 1908’de kurulmuştur.

          Ulusal Kurtuluş Savaşı sırasında Himaye-i Etfal Cemiyeti'nin kurucuları İstanbul’dan ayrılarak Anadolu (Ankara)’ya geçmişler ve 30 Haziran 1921 tarihinden itibaren aynı isimle çalışmalarında devam etmişlerdir.

          Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin adı 1935’de Çocuk Esirgeme Kurumu (ÇEK) adını almıştır.
12 Eylül 1980’de Türkiye’de Askeri Darbe olmuştur. Darbe hukuku her yere egemen olmaya başlamış ve Çocuk Esirgeme Kurumu da bundan payına düşeni almıştır. 5 Mayıs 1981’deki 51 No’lu Milli Güvenlik Kurulu Kararı ile kurum tümden feshedilmiştir. Kurum 24 Mayıs 1983 tarihinde kabul edilen Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurum kanunun kabul edilmesiyle birlikte Başbakanlık çatısı altında bir hizmet vermeye başlamıştır. Kurum 2011’de bir kez daha dönüşüme uğramıştır. 06.04.2011 tarihli ve 6223 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye dayanarak kurumun yerine Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı oluşturulmuştur. O günden bugüne bakanlık olarak gelişimini tamamlayamamış ve kurum ÇEK dönemindeki saygınlığından uzak bir görünüm sergilemektedir. Uzun yıllardır konuşulmasına rağmen ülke gerçekleri uygun bir Sosyal Hizmet Kanunu hazırlanamamıştır.

          1959’da 7355 sayılı kanunla alanda araştırmalar yapmak için Sosyal Hizmet Enstitüsü kurulmuş ve 1961’de de sosyal hizmet eğitimi vermek üzere Sosyal Hizmetler Akademisi (SHA) açılmıştır. 1967’de Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesi bünyesinde Sosyal Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bölümü (SOÇ) eğitimine başlamıştır.

          12 Eylül Askeri Darbesi’nden sonra 20 Temmuz 1982 Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) yasasıyla Hacettepe’deki bölümü, bölüm başkanı Emre Kongar’ın kurduğu bölümü kapatmıştır. O gün bugündür kapanan bölüm söz konusu olduğunda Emre Kongar’ın kestirmediği sakalı da anımsanır. Akademiyi de Sosyal Hizmetler Yüksek Okulu (SHYO)’ya dönüştürmüştür. Günümüzde sosyal hizmet alanında eğitim- öğretim veren okul sayısı bir hayli artmış olmasına karşın ülke gündemi belirlemekten uzak bir görünüm sergilemektedir.

           Türkiye’de gerek alanda gerekse okul anlamında pek çok örgütlenmeler yapılmıştır. Bu alandaki örgütlenmelerden bahsedilirken hemen hemen bütün oluşumlardan söz edilirken, sosyal hizmetin ana kolunda çalışanlarının oluşturduğu Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası (Sosyal Hizmet-Sen)’den pek bahsedilmez. Unutkanlık ya da dalgınlık olabilir. Alanında bir ilk olan sendikamızın hatırlanması ve deneyimlerinden de ders çıkarılmasının bir sosyal hizmet görevi olduğu unutulmamalıdır.

         Kurulduğu dönemde büyük bir coşkuyla karşılanan Sosyal Hizmet-Sen nedir, ne değildir?
Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası (Sosyal Hizmet-Sen), uzun bir çalışmanın sonucu 26 Eylül 1992’de toplanan kurucular kurultayının Ankara’da toplanması ve geçici yönetim kurulunun belirlenmesiyle, 19 Ekim 1992’de Ankara Valiliği’ne yapılan başvuruyla kuruluşunu gerçekleştirilmiştir.

         Kurucular kurultayında seçilen geçici yönetim kurulu üyeleri Burhan Görür (başkan), Ali Asker Ulusan (genel sekreter), Durak Yıldız, Esra Güler, Kahraman Eroğlu, Ali Sönmez, Mustafa Akyıldız ve Ayfer Gökşen’in de içinde bulunduğu 1.037 üye tarafından kurulmuştur.

         Sosyal Hizmet-Sen, o güne kadar kurulan hiçbir kamu sendikasının yapamadığını gerçekleştirerek, daha kurulduğun gün alanda çalışanların % 10’nun katılımıyla kurulma özelliğini taşımıştır.

         22 Mayıs 1993’de toplanan 1. Olağan Genel Kurulu 3.500’e yakın üyeyi temsilen 312 delegeden 288’inin katılımıyla, SHÇEK sosyal tesisleri, Yenimahalle Kapalı Spor Salonu’nda yapılmıştır. Genel kurulda, her aşamada alınan kararlara çalışanların katılımını sağlamak, örgütlenme çalışmalarına hız vermek, sosyal hizmet çalışanlarının sesi olacak yayın organın çıkarılması, yeni bir tüzük hazırlanması, kamu çalışanlarının birliğinin desteklenmesi, işkolunda çalışanların sorunlarının çözülmesi ve grevli - toplu sözleşmeli bir sendika hakkının elde edilmesi hedeflerini önüne koymuştur. Geçici yönetim kurulunun yerine, Burhan Görür (başkan), Nazife Bulat (genel sekreter), Sadi Şahiner, Nuriye Bartan Küçük, Musa Şen, Fikri Akbin, Özer Taş, Ayfer Gökşen ve Cemal Gül yönetim kurulu olarak seçilmiştir.

         Sendikanın 2. Olağan Genel Kurulu 15-16 Temmuz 1995 tarihlerinde Ankara’da Türk Harb-İş salonunda, 238 delegenin katılımıyla yapılmıştır. Toplantıda, daha önce hazırlanan tüzük tartışmalar sonucu kabul edildi. Döneme damgasını vuran genelde kamu çalışanlarının özelde sağlık işkolundaki sendikal birlik çalışmalarına katılması için seçilecek yönetim kuruluna yetki verilmesi kabul edilmiştir. Ayrıca yapılan seçiminde, yönetim kuruluna Burhan Görür (başkan), Durmuş Şahin (genel sekreter), Özer Taş, Nadir Gültekin, Adem Bulat, Begüm Söylemezoğlu, Songül Özbakır, Süleyman Rıdvanoğlu ve Bahattin Yılmaz seçilmiştir.

         Sosyal Hizmet-Sen, 8 Aralık 1995 tarihinde İstanbul Valiliği’ne kuruluş dilekçesi verilerek kurulan Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK)’in kurucu üyesi olmuştur. Sendika, KESK’in öncüleri olan Kamu Çalışanları Sendikaları Konfederasyonlaşma Kurulu (KÇSKK) ve Kamu Çalışanları Sendikaları Platformu (KÇSP)’nin çalışmalarına aktif olarak katılmış ve yapılan bütün eylemlerde (yürüyüş, iş bırakma, miting vb.) yer almıştır.

          Sendika yönetim kurulu, 2. genel kuruldan aldığı yetkiye dayanarak, sağlık işkolundaki diğer sendikalarla (Tüm Sağlık Çalışanları Sendikası-Tüm Sağlık-Sen, Sağlık Emekçileri Sendikası-Sağlık-Sen, Genel Sağlık İşkolu Kamu Görevlileri Sendikası- Genel Sağlık-İş) birlik görüşmelerine 14 Ekim 1995’te başladı ve 29 Şubat 1996’da birlik protokolünü imzaladı.
Sosyal Hizmet-Sen ve diğer sendikalar imzalanan protokolün gereği, 27/28 Temmuz 1996’da yapılan genel kurullarla birlikte kendilerini feshederek Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES)’i oluşturmuşlardır.

           Sendika başkanı Burhan Görür’ün sahipliği, Ali Sönmez’in yazı işleri müdürlüğü ve Burhan Görür, Esra Güler, Ali Sönmez, Mustafa Akyıldız, Ayhan Erdoğan ve Veli Yalçın’dan oluşan yayın kurulu sorumluluğunda, Mart 1993 – Şubat 1996 tarihleri arasında Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası Yayın Organı “Sosyal Hizmet-Sen” dergisi toplam 7 sayı çıkmıştır. 1. Sayı Mart 1993, 2. Sayı Nisan 1993, 3. Sayı Temmuz 1993, 4. Sayı Aralık 1993, 5. Sayı Mayıs 1994, 6. Sayı Mayıs 1995 ve 7. Sayı Şubat 1996’da yayımlanmıştır. Dergide, şube ve genel merkezin sendikal çalışmalarına, grevli-toplu sözleşmeli sendikal mücadeleye, toplumsal sorunlara ilişkin onlarca yazı ve kültür-sanat faaliyetleri yer almıştır.

          Sosyal Hizmet-Sen varlığını sürdürdüğü Ekim 1992 – Temmuz 1996 tarihleri arasında, 1993 ve 1995 tarihli iki tüzüğü ve “Sendikal Örgüt ve İlkeler” adlı bir broşürü bulunmaktadır.

         “Sendikanın amblemi; beyaz zemin üzerine kırmızı çember içerisinde, kırmızı yıldız ve yıldızın altında eleele tutuşmuş insanlar, çemberin etrafında Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası1992 biçimindedir.” ( Sosyal Hizmet-Sen Tüzüğü 1 nci maddenin (d) fıkrası)
Sosyal Hizmet-Sen’in çalışma alanı, “Sosyal Hizmetlerin doğrudan veya dolaylı olarak planlandığı, üretildiği, eğitim ve araştırmalarının yapıldığı kurum ve kuruluşlar ile bunların merkez ve taşra teşkilatlarında çalışanları, hizmet sınıfı ayrımı yapmaksızın kapsar. Tüm Türkiye çapında faaliyet gösterir.” (Tüzüğün 2 nci maddesi) Sendikanın Amacı, “İnsan hakları ve temel özgürlüklerin bütünlüğü içinde, din, dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce farkı gözetmeksizin, bütün ekonomik, demokratik, sosyal, siyasal, kültürel, mesleki, özlük hak ve çıkarlarını koruyup geliştirmeyi, üyelerine insanca bir yaşam düzeyi sağlamayı amaçlar.

          “Bu çerçevede;

          a-Emeğin en yüce değer olduğundan hareketle, sınıf ve kitle sendikacılığını, sendikal demokrasiyi ve demokratik ilkeleri en geniş anlamda savunur.
          b-Ülke ve dünya ülke sorunlarına duyarlı olup, insan hak ve özgürlüklerinin zedeleyen uygulamalar karşısında tavır alır. Demokratik kitle örgütleri ile ulusal ve uluslararası sendikal dayanışmayı yaşama geçirir.
         c-İnsan haklarını ve özgürlüklerini, değişik inançları ve görüşleri, herkesin ana dilini her alanda kullanıp geliştirilmesini, saygı ve hoşgörünün yerleştirilmesini destekler.
         d-Sosyal Hizmet Çalışanlarının, ekonomik, demokratik, akademik, sosyal hak ve çıkarlarının korunmasını, geliştirilmesini, Sosyal Hizmet politikalarının toplum yararına belirlenerek yürütülmesi ve denetlenmesini sağlamak için her aşamada söz ve karar sahibi olmayı amaçlar.” (Tüzüğün 3 ncü maddesi)
        Yukarıda genel hatlarıyla aktardığım gibi, sosyal hizmet çalışanlarının ve öğrencilerin 25 yıl önce bu alanda olmuş bitmiş önemli bir örgütleme hakkında hiçbir bilgisi olmayanları bilgilendirme veya örgütlenme içinde yer almış ama aradan geçen zaman içinde unutanlara da hatırlatma görevini yerine getirecektir.
         Hiç bilmeyenlere, az bilenlere, unutanlara veya öğrenmek isteyenlerin için Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası (Sosyal Hizmet-Sen)’in hikayesi.
 

 
 
 
 
 



Yasal Uyarı , Gizlilik Beyanı ve Künye  

 sosyalhizmetuzmani.org © Bütün hakları saklıdır.